Protezy zębowe na przestrzeni wieków
Choć już starożytności niektóre nacje (na przykład Rzymianie) regularnie myli zęby i starali się o nie dbać, to jednak w wielu innych okresach historycznych słaba pielęgnacja jamy ustnej była niestety zjawiskiem powszechnym. Zepsute zęby najczęściej wyrywano, przez co niewielu dorosłych mogło się poszczycić pełnym uzębieniem. Nieestetyczne ubytki zastępowano więc protezami. A te bywały czasem naprawdę niezwykłe.
Świadectwo statusu społecznego
Pierwsze protezy zębowe pojawiły się już ponad 700 lat p.n.e. i były dziełem Etrusków. Ich koszt dorównywał jednak sporej posiadłości ziemskiej! Były bowiem wykonywane ze szczerego złota, z wtopionymi w metal oszlifowanymi zębami zwierząt. Mało kto mógł pozwolić sobie więc na posiadanie tak wyjątkowej protezy. Nieco później do uzupełniania ubytków zaczęto wykorzystywać też zwierzęce rogi lub kości (oczywiście odpowiednio wyprofilowane), wciąż jednak nie były to tanie zamienniki. Z kolei w starożytnym Egipcie stosowano ludzkie zęby mocowane do złotych drutów. Postęp na tym polu nie następował zbyt szybko. W średniowieczu nadal wykorzystywano złoto. Bogacze często posiadali również protezy z kamieniami szlachetnymi. Biedniejsi musieli natomiast zadowolić się tańszymi materiałami: kośćmi, kamieniami, muszlami, drewnem.
Początki współczesnej protetyki
Pierwsze funkcjonalne protezy są dziełem XVI-wiecznych Japończyków, którzy wykonywali je z drewna bukszpanu drobnolistnego. W Europie dynamiczny rozwój protetyki nastąpił jeszcze później. Prawdziwy przełom w historii sztucznej szczęki przyniosła bowiem dopiero końcówka wieku XVII i kolejne stulecie. W roku 1689 pojawiła się pierwsza korona, zaś w 1755 Philipp Pfaff opublikował dzieło kluczowe dla podwalin stomatologii - „Rozprawę o zębach ciała ludzkiego i ich schorzeniach". Pod koniec XVIII wieku zaczęto tworzyć zęby z porcelany, a także porcelanowe sztuczne szczęki. Biedocie za protezy służyły za to nierzadko zęby wyrywane poległym żołnierzom, skazańcom i nieboszczykom...
Profesjonalne i trwałe metody
W XIX wieku dentyści próbowali stworzyć substytut dla utraconego korzenia zębowego (najczęściej z metalu, drutu oraz śrub) i na nim osadzić sztuczny ząb. Tego typu protezy były jednak niestabilne, przez co często wypadały, nie tylko podczas jedzenia. W międzyczasie sztuczne zęby oraz mostki stały się powszechnie dostępne. Kolejny przełom nastąpił w 1934 roku - wtedy to bułgarski chirurg Hans Abel, wykorzystując śrubę ze stopu niklu i żelaza, na stałe osadził porcelanowy ząb w szczęce. Dziś nie sposób już odróżnić sztucznych zębów od prawdziwych. Choć bez wątpienia większość ludzi woli swoje własne :)